Alimenty na żonę po rozwodzie – co musisz wiedzieć?

Czym są alimenty na żonę po rozwodzie?

Alimenty na żonę po rozwodzie to forma pomocy finansowej, którą były mąż może być zobowiązany zapewnić swojej byłej małżonce po ustaniu małżeństwa. Ten obowiązek alimentacyjny wynika z przepisów prawa i ma na celu zabezpieczenie bytu ekonomicznego byłej żony, która nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać.

Definicja alimentów

Alimenty to świadczenia pieniężne, których celem jest zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. W przypadku alimentów na żonę po rozwodzie, chodzi o zapewnienie byłej małżonce niezbędnych środków utrzymania po ustaniu małżeństwa, jeśli nie jest ona w stanie sama zaspokoić swoich potrzeb.

Podstawy prawne alimentów

Kwestie związane z alimentami reguluje w Polsce Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Zgodnie z art. 60 KRO, małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Kto może ubiegać się o alimenty po rozwodzie?

Prawo do alimentów po rozwodzie nie przysługuje każdemu byłemu małżonkowi. Aby skutecznie ubiegać się o przyznanie świadczenia alimentacyjnego od byłego męża, była żona musi spełnić określone warunki.

Warunki ubiegania się o alimenty

Podstawowym warunkiem jest znajdowanie się w niedostatku, czyli w sytuacji, w której była żona nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Ponadto, była małżonka nie może być uznana za wyłącznie winną rozkładu pożycia małżeńskiego.

Ważną przesłanką jest także niemożność zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb mimo wykorzystania swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. Oznacza to, że była żona powinna w pierwszej kolejności próbować utrzymać się samodzielnie, a dopiero gdy to nie jest możliwe, może wystąpić o alimenty od byłego męża.

Małżonek niewinny a alimenty

Szczególnie uprzywilejowaną pozycję mają ci małżonkowie, którzy nie ponoszą winy za rozkład pożycia. Małżonek niewinny rozwiązania małżeństwa przez rozwód może domagać się alimentów od byłego współmałżonka, który został uznany za wyłącznie winnego.

Co ważne, w przypadku orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków, sąd może orzec o obowiązku alimentacyjnym nawet wtedy, gdy małżonek niewinny nie znajduje się w niedostatku. Jest to istotny wyjątek od ogólnej zasady.

Rodzaje obowiązku alimentacyjnego

W zależności od okoliczności konkretnej sprawy, sąd może orzec o różnym zakresie obowiązku alimentacyjnego rozwiedzionego małżonka. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje tego obowiązku: zwykły i rozszerzony.

Zwykły obowiązek alimentacyjny

Zwykły zakres obowiązku alimentacyjnego ogranicza się do dostarczania byłej żonie środków utrzymania w zakresie odpowiadającym jej usprawiedliwionym potrzebom. Wysokość alimentów jest więc uzależniona od realnych, niezbędnych kosztów utrzymania byłej małżonki.

Sąd bierze pod uwagę z jednej strony faktyczne potrzeby byłej żony, a z drugiej realne możliwości zarobkowe i majątkowe męża. Alimenty w zwykłym zakresie mają zapewnić byłej małżonce skromne, ale godne warunki egzystencji.

Rozszerzony obowiązek alimentacyjny

W wyjątkowych sytuacjach, gdy rozwód orzeczono z wyłącznej winy męża, a sytuacja materialna żony znacznie się pogorszyła, sąd może orzec o rozszerzonym obowiązku alimentacyjnym. Polega on na tym, że mąż ma obowiązek łożyć na utrzymanie byłej żony w takim zakresie, w jakim zachodziłoby to w czasie trwania małżeństwa.

Celem rozszerzonego obowiązku jest zapobieżenie znacznemu pogorszeniu sytuacji materialnej byłej żony, gdyby miała ona otrzymywać jedynie zwykłe alimenty. Obowiązek alimentacyjny rozszerzony jest formą swoistego zadośćuczynienia dla niewinnej żony za jej krzywdę w związku z rozwodem.

Jak są ustalane alimenty?

Ustalenie wysokości alimentów należy do kompetencji sądu. Dzieje się to w oparciu o analizę sytuacji obu stron oraz kryteria ustawowe. Kluczowe znaczenie mają dwa czynniki: usprawiedliwione potrzeby byłej żony oraz możliwości majątkowe i zarobkowe męża.

Kryteria ustalania wysokości alimentów

• Usprawiedliwione potrzeby – sąd bada, jakie są realne koszty utrzymania byłej żony, biorąc pod uwagę jej dotychczasowy poziom życia, stan zdrowia, kwalifikacje zawodowe itp. Chodzi o zapewnienie jej godnego minimum socjalnego.
• Możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego – wysokość zasądzonych alimentów musi być adekwatna do realnych możliwości finansowych byłego męża. Bierze się pod uwagę jego dochody, majątek, ale także obciążenia (np. inne zobowiązania alimentacyjne).
• Wina rozkładu pożycia – jeśli rozwód orzeczono z winy męża, ma to wpływ na zakres obowiązku alimentacyjnego. Sąd może wtedy zasądzić alimenty w wyższym wymiarze lub orzec o rozszerzonym obowiązku.
• Czas trwania małżeństwa oraz stopień, w jakim każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku.
• Wkład własny każdego z małżonków w wychowanie dzieci.

Zmiany w sytuacji finansowej a alimenty

Obowiązek alimentacyjny ma charakter względny, co oznacza, że w razie istotnych zmian w sytuacji majątkowej lub osobistej stron, wysokość alimentów może ulec zmianie.

Zmniejszenie lub zwiększenie alimentów

Były mąż może wnioskować do sądu o zmniejszenie wysokości alimentów, jeśli znacząco pogorszyła się jego sytuacja finansowa (np. utrata pracy, choroba). Z kolei była żona może domagać się podwyższenia świadczenia, gdy wzrosły jej usprawiedliwione potrzeby, a możliwości płatnicze męża pozwalają na wyższe alimenty. Zmiana wysokości następuje w drodze postępowania sądowego.

Nowe związki a obowiązek alimentacyjny

Zawarcie nowego małżeństwa przez osobę uprawnioną do alimentów powoduje wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego byłego małżonka. Były mąż zostaje zwolniony z obowiązku łożenia na utrzymanie byłej żony z chwilą zawarcia przez nią nowego małżeństwa, gdyż obowiązek ten z mocy prawa przechodzi na nowego męża.

Natomiast w przypadku, gdy nowe małżeństwo osoby uprawnionej również się rozpadnie, obowiązek alimentacyjny byłego małżonka nie odżywa. Była żona nie może skutecznie domagać się alimentów od pierwszego męża po ustaniu kolejnego związku małżeńskiego.

Egzekucja alimentów

W praktyce często zdarza się, że zobowiązany były mąż uchyla się od łożenia na utrzymanie byłej żony mimo prawomocnego orzeczenia sądu. W takiej sytuacji konieczne jest podjęcie czynności zmierzających do wyegzekwowania alimentów.

Procedury prawne

Osoba uprawniona (była żona) może złożyć wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do komornika sądowego. Wniosek powinien zostać poparty tytułem wykonawczym, np. wyrokiem zasądzającym alimenty. Komornik następnie podejmie czynności egzekucyjne w celu ściągnięcia należnych świadczeń.

Środki egzekucji

W ramach postępowania egzekucyjnego komornik może zastosować różne środki w celu wyegzekwowania alimentów, m.in.:

• Zajęcie wynagrodzenia za pracę
• Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego
• Zajęcie ruchomości (np. samochodu)
• Zajęcie nieruchomości
• Skierowanie wniosku do sądu o orzeczenie wobec dłużnika zakazu opuszczania kraju

Jeżeli egzekucja okaże się bezskuteczna z powodu faktycznej niewypłacalności dłużnika alimentacyjnego, była żona może ubiegać się o wypłatę świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego na zasadach określonych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

#ED#