Czy wezwanie do zapłaty przerywa bieg przedawnienia?
Nieterminowe płatności stanowią poważny problem w branży transportowej, komplikując dochodzenie roszczeń. Przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń regulują terminy, w jakich wierzyciel może skutecznie żądać spełnienia świadczenia od dłużnika. Jednak czy wezwanie do zapłaty ma wpływ na bieg przedawnienia? Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.
Definicja wezwania do zapłaty
Wezwanie do zapłaty to formalne żądanie uregulowania należności, kierowane przez wierzyciela do dłużnika. Stanowi ono oficjalne potwierdzenie istnienia zobowiązania i wzywa do jego niezwłocznego uregulowania.
Wezwanie powinno zawierać dokładne określenie wierzytelności – jej wysokość, termin wymagalności oraz podstawę prawną. Choć nie ma ściśle określonej formy wezwania, dla celów dowodowych zaleca się zachowanie formy pisemnej, najlepiej listem poleconym.
Przedawnienie roszczeń – co to jest?
Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która pozwala dłużnikowi uchylić się od zaspokojenia roszczenia po upływie określonego czasu. Opiera się na założeniu, że wierzyciel, który przez dłuższy czas nie dochodzi swoich praw, nie jest nimi zainteresowany.
Art. 117 § 1 kodeksu cywilnego stanowi, że roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia dłużnik może odmówić spełnienia świadczenia. Jednak przedawnienie nie następuje automatycznie, dłużnik musi podnieść zarzut przedawnienia.
Przepisy prawne dotyczące przedawnienia roszczeń
Kodeks cywilny a przedawnienie roszczeń
Ogólne zasady przedawnienia roszczeń majątkowych reguluje kodeks cywilny. Art. 117 k.c. stanowi, że z zastrzeżeniem wyjątków, roszczenia majątkowe przedawniają się z upływem lat dziesięciu, a roszczenia o świadczenia okresowe oraz roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – z upływem lat trzech.
Art. 123 § 1 k.c. wymienia natomiast czynności, które przerywają bieg przedawnienia. Są to:
– uznanie roszczenia przez dłużnika,
– wszczęcie mediacji,
– wszczęcie postępowania przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju.
Po każdym przerwaniu przedawnienie biegnie na nowo.
Prawo przewozowe i jego wpływ na przedawnienie
W transporcie drogowym zastosowanie znajdują także przepisy prawa przewozowego. Art. 77 prawa przewozowego reguluje kwestię przedawnienia roszczeń z umowy przewozu.
Co do zasady, roszczenia z tytułu umowy przewozu przedawniają się z upływem roku. Dla roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego przewozu termin ten wynosi 2 lata. Bieg przedawnienia rozpoczyna się zasadniczo od dnia wykonania przewozu, a w razie jego niewykonania – od dnia, kiedy przewóz miał być wykonany.
Art. 77 ust. 4 prawa przewozowego stanowi ponadto, że bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wniesienia reklamacji lub wezwania do zapłaty do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację lub wezwanie do zapłaty.
Czy wezwanie do zapłaty przerywa bieg przedawnienia?
Wezwanie do zapłaty a uznanie roszczenia
Choć wysłanie samego wezwania do zapłaty nie przerywa biegu przedawnienia, to może ono prowadzić do uznania roszczenia przez dłużnika, które już ten skutek wywołuje. Uznanie długu może nastąpić w dowolnej formie, także w sposób dorozumiany.
Przykładowo, jeśli dłużnik w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty poprosi o odroczenie terminu płatności, rozłożenie należności na raty czy przedstawi inną propozycję polubownego załatwienia sprawy, można to interpretować jako uznanie roszczenia i tym samym przerwanie biegu przedawnienia.
Próba ugodowa jako sposób na przerwanie biegu przedawnienia
Ciekawą kwestią jest wpływ próby ugodowej na bieg przedawnienia. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, np. w uchwale SN z 15 lipca 2021 r. (sygn. III CZP 30/20), każde wezwanie dłużnika do zapłaty i próba ugodowa ze strony wierzyciela przerywa bieg przedawnienia, niezależnie od intencji strony wzywającej.
Zatem, nawet jeśli wezwanie jest nadużywane, a wierzyciel w rzeczywistości nie dąży do ugody, to i tak wywołuje ono skutek w postaci przerwania przedawnienia. Sąd Najwyższy uznał, że art. 123 par. 1 pkt 1 k.c. nie wymaga rzeczywistej woli zawarcia ugody, ale obejmuje każde działanie stanowiące propozycję ugodową.
Praktyczne aspekty przerwania biegu przedawnienia
Jak skutecznie przerwać bieg przedawnienia?
Aby skutecznie przerwać bieg przedawnienia należy podjąć jedną z czynności wskazanych w art. 123 k.c. – uzyskać uznanie roszczenia przez dłużnika, wszcząć mediację lub postępowanie sądowe.
Warto pamiętać, że samo wysłanie wezwania do zapłaty nie wywołuje tego efektu, jeśli nie zawiera ono propozycji ugodowej lub nie prowadzi do uznania długu przez dłużnika. Przerwanie biegu przedawnienia następuje z mocy prawa, po spełnieniu ustawowych przesłanek.
Rola dłużnika i wierzyciela w procesie przerwania biegu przedawnienia
Rolą dłużnika jest podniesienie zarzutu przedawnienia, jeśli uważa, że upłynął termin przedawnienia roszczenia. Uchylenie się od długu następuje na skutek jego oświadczenia.
Wierzyciel powinien z kolei monitorować terminy przedawnienia i podejmować kroki w celu jego przerwania, aby utrzymać swoje roszczenia w mocy. Ważna jest świadomość czynności, które wywołują ten efekt oraz zachowanie dowodów ich podjęcia.
Podsumowując, choć wezwanie do zapłaty bezpośrednio nie przerywa biegu przedawnienia, to w praktyce często prowadzi do uznania długu i tym samym wywołuje ten skutek. Natomiast zintegrowanie wezwania do zapłaty z wezwaniem do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia nawet bez uznania roszczenia przez dłużnika. Zarówno wierzyciele jak i dłużnicy powinni być świadomi wpływu tych czynności i monitorować upływ terminów przedawnienia w celu ochrony swoich praw.
#ED#
